Trochę historii

Zagorzynek to dzisiaj jedna z dzielnic Kalisza. Położona jest na łagodnie opadającym stoku, obniżającym się ku rzece Prośnie. Stok ten wznosi się ok. 40 metrów ponad lustro rzeki i stanowi część Wysoczyzny Prosny. Przez to wzniesienie przebija się głęboki wąwóz, sztucznie wykopany w latach 1900 – 1992 na potrzeby kolei kalisko – warszawskiej. Owe tory kolejowej wiją się dużym łukiem do stacji kolejowe leżącej na najwyższym wzniesieniu. Dzielą one też dzielnice na dwie części zróżnicowane architektonicznie. Intensywny rozwój dzielnicy rozpoczął się w latach 70. ubiegłego wieku. Wcześniej zwarta zabudowa Zagorzynka ograniczała się przede wszystkim do ulic: Smolna, Grunwaldzka i Piwonicka. Resztę zajmowały pola uprawne i nieużytki, np. bloki mieszkalne przy ul. Karpackiej „wyrosły” na miejscu niecki, która powstała w trakcie budowy linii kolejowej. Pobudowano wówczas przepust dla wody i zwierząt.
Tam, gdzie dzisiaj znajduje się nasza szkoła – Zespół Szkół nr 7 znajdował się wcześniej stary sad. Budynki przy ul. Świętokrzyskiej i Karpackiej pod zarządem Kaliskiej Spółdzielni Mieszkaniowej dały początek budownictwu jednorodzinnemu. Do ul. Sokolnickiej robiło to Zrzeszenie Budowy Domów Jednorodzinnych. Do zabudowy prywatnej przeznaczone były tereny od ul. Sokolnickiej do Torowej, Halnej i Źródlanej. Jak dowiedzieliśmy się od pierwszych mieszkańców tych domków, w latach 70. nie było tam wody, prądu i kanalizacji. Mieszkańcy społecznie, na własny koszt uzbrajali te działki w niezbędne media.
Dzisiaj Zagorzynek dzieli się na dwie wyraźne części: mieszkalną, o której pisaliśmy powyżej i przemysłową, zawierającą się w okolicach ulic: Obozowa i Piwonicka.
Początki Zagorzynka nie są dokładnie znane, pierwsze informacje pochodzą z początku XVI w. Większość terenu dzisiejszej dzielnicy zajmowały pola uprawne, które po uwłaszczeniu chłopów w 2 poł. XIX w., z rąk dworskich przechodziły na własność okolicznych chłopów. Wówczas Zagorzynek ( w niektórych dokumentach pojawia się też pisownia Zagórzynek, Zagorzynko, Zagórzynko ) był jedną z wielu podkaliskich wsi. W Archiwum Państwowym w Kaliszu udało nam się jedynie dotrzeć do rosyjskojęzycznej Księgi ludnościowej Guberni Kaliskiej z drugiej połowy XIX wieku. Tam, we wsi Zagorzynek, pod rokiem 1872 zapisano nazwiska rodzin zamieszkujących 57 domostw. Większość mieszkańców żyła z pracy na roli, byli tam także robotnicy, w rubryce wyznanie wpisano „katolicy”. Trafiliśmy także na jedna rodzinę żydowską o nazwisku Adler, zajmującą się handlem. Ustaliliśmy również, że we wsi była kuźnia, której właścicielem był niejaki Imirowicz. Z Akt Inspektora Samorządu Gminy Żydów wyczytaliśmy informację, że na progu naszej odzyskanej niepodległości, w 1919r. siedzibą gminy Żydów był Zagorzynek. Nieco później wójtem gminy został Józef Hybś, mieszkaniec Zagorzynka, o którym w rekomendacji napisano, że spełnia warunki na wójta, bo ma „28 morgów, cegielnię i mieszka obok gminnej kancelarii”. Nie udało nam się na razie zlokalizować siedziby gminy na Zagorzynku. A może ktoś z Was wie? W 1934 Zagorzynek włączono do miasta Kalisza Po II wojnie światowej granice administracyjne Zagorzynka były szersze niż obecnie i obejmowały część dzisiejszego osiedla Piwonice ( w tym WSK ) i cmentarz parafialny kościoła św. Gotarda na Rypinku, któremu została nazwa „Zagorzynek”. Sam Zagorzynek też należał do parafii na Rypinku dopóki nie powstała tu odrębna Parafia pw. Narodzenia NMP na Zagorzynku. Ale to inna historia...